Kadirov Rusya’yla Savaşın Kurbanı
Çeçen Cumhuriyeti İçkerya’nın sürgündeki başbakanı Akhmed Zakayev, aylar önce sıradışı cümleler kurarak bir röportaj vermiş ve gündemi değerlendirmişti. İçkerya taraftarı olduğunu iddia eden bazı çevreler bu röportajı aylarca Türkçe’ye çevirmemiş ve yayınlamamışlardı. Uzun süre, Çeçen Cumhuriyeti İçkerya hükümeti ile resmi bağ iddia eden çevrelerden çeviri beklememizin ardından, bu çevrelerin İçkerya Hükümeti ile resmi bağ iddialarının bile şaibeli olduğunu kanaatine vardık ve röportajı Çeçen halkı adına kendimiz Türkçeleştirdik. Bundan böyle inisiyatif almaya da devam edeceğiz.
İçkerya Hükümeti lideri Akhmed Zakayev’in bu röportajı, yabancı kaynaklarda yayınlandığında oldukça ses getirmiş ve çoğunlukla da “Kadirov yanlısı oldu” benzeri yanlış veya kasıtlı yorumlara konu olmuş ve aktarılmıştı. Oysa gerçek bambaşkaydı. Akhmed Zakayev, rahmetli Cahar Dudayev ve Aslan Maskhadov dönemlerinde de görevler yapmış, ileri görüşlü, analitik zekaya sahip, hadiseleri objektif tahlil ederek bağımsız politikalar üretebilen ve bu noktada uzun yıllar boyunca kendini kanıtlamış bir isim.
İkinci Rus-Çeçen savaşı öncesi, Çeçenistan’da kök salmaya çalışan Vahhabi çetelere dikkat çeken ve bu sözde cihad yanlısı çetelerin Rusya tarafından önlerinin açıldığını, bunların ileride Çeçen halkına büyük zararları olacağını yıllarca söyleyen Zakayev, bir süre sonra da, İçkerya Cumhuriyeti’ni sözde lağveden Emirlik isimli çete tarafından mürted ilan edilmişti.
Zakayev, bu röportajında da, zeka çapı yeterli kişilere hitaben cesur yorumlar yapıyor ve Çeçen halkının ileri görüşlü fertlerine sıradışı ve ufuk açıcı mesajlar veriyor. Ricamız üzerine Rusça’dan çeviriyi yapan Mehmet Uyar arkadaşımıza teşekkür eder, alakanıza sunarız:
Ahmed Zakayev – Çeçenleri federallerden koruyan Rusların, Kadirov’a duydukları nefret hakkında
Sürgündeki İçkerya hükümetinin başbakanı Akhmed Zakayev, Kavkaz’a verdiği röportajda Ramzan Kadirov’un yüzbinlerce Çeçen gibi, iki haksız savaşın aynı kurbanı olduğunu söyledi. Zakayev, Rus medyasında Kadirov zulmünün arkasında ordunun olduğunun söylendiği ve Kadirov’un halkını savunduğu gerçeğinden memnun olunmadığına inanıyor.
Kadirov’a teşekkürler.
-Ahmed, Grozni saldırısından bu yana 24 yıl geçti. Rus kanaat önderleri ölü federaller hakkında duygusal mesajlar yayınlıyorlar ve Çeçenleri neredeyse hiç hatırlamıyorlar. Neden?
-Çeçenistan ile ilgili olarak, blog yazarları ve muhalefet (sistemli veya sistemsiz), Çeçenistan’ın fethedilmesi, yok edilmesi ve Çeçenlerin “yabancı” olduğu yönünde bazen konsensüs halinde hareket ediyorlar. Siloviki (eski güvenlik bürokrasisi elemanları), siyasetçiler ve insan hakları aktivistleri bugün Çeçenya’nın, Rusya tarafından kontrol edilmediği konusunda hemfikir. Ve ana görevleri Çeçenistan’ı kontrol altına almaktır.
– Resmen Rusya kazandı, değil mi? Çeçenistan, Rusya Federasyonu içinde tutuldu.
Ordu ve istihbarat görevlileri, zaferin kendilerinden çalındığından eminler. Onlar için zafer, Çeçen topraklarında istediklerini yapabilmelerinde yatıyor. Ancak bu noktada, Putin ile anlaşmaya varan “Kadirovcular” tarafından engelleniyorlar. Anlaşma basit: Çeçenistan karşılığında sadakat. Putin, Çeçenistan’ı onlara tımarlık olarak verdi.
İçkerya başbakanı: “Ruslar, Çeçenleri tuvalet çukuruna daldırmaya söz veren Putin’in, Kadirov’un iyi bir hayat yaşamasına izin vermesinden rahatsız.”
-“Elbette bu durum, Çeçenistan’ın kendilerine teslim edilmesini ümit eden Rus güvenlik görevlilerine uymuyor” diyor İçkerya Başbakanı.
– Yani Kadirov, Çeçenleri bu Rus güç merkezlerinin kanunsuzluğundan mı korudu?
– Çeçenistan’da Kadirov’a minnettar olan çok sayıda insan var. Çeçenistan’ın mevcut yöneticilerinin, onları 2000’den 2010’a kadar cumhuriyeti kasıp kavuran Rus askeri kliğinden koruduğuna inanıyorlar.
– Ne olursa olsun, Çeçenistan’daki Ruslar, kendilerini Çeçenlerden daha güvende hissediyor. Cumhuriyette etnik olarak Rus veya Yakut insan hakları savunucularının kovuşturulma olasılığı, örneğin her iki Oyub Titiev’den daha düşük. Kadirov, Çeçenistan’daki iktidarı için bir tehdit görüyor mu?
– Sanmıyorum. Çeçenistan’da mevcut rejime karşı açık bir muhalefet hareketi yok; ne Çeçenler, ne de Rus insan hakları aktivistleri tarafından… Kadirov rejimini, Rusya’daki mevcut rejimden ayrı olarak görmüyorum. Kadirov’un Çeçenya’sı, Putin’in beyni ve siyasi platformu. Putin, görev süresi boyunca orada değişikliğe izin vermeyecek. Kadirov, Putin’in Kuzey Kafkasya’daki politikasını uygulayan mekanizmadır. Rusya’nın Kuzey Kafkasya’daki politikası değişene kadar, ne insan hakları savunucuları ne de tanınmış kişiler orada herhangi bir değişiklik yapamayacaklar.
– Bir sorun olduğunda yerel halk kimi suçluyor; Kremlin’i mi, Kadirov’u mu?
– Bütün sorunlarını, bu rejimin Moskova tarafından kurulması bağlamında değerlendiriyorlar. Yerel yönetimler, tamamen Rus liderliğinin siyasi iradesinin uygulayıcıları olarak görülüyor.
Üçüncü Çeçen Savaşı’nı isteyen Rus generaller hakkında
– Kaybedilen savaşla ilgili teze dönersek (Gazeteci Oleg Kashin, Kavkaz Realii ile yaptığı röportajda bundan bahsetti); Rus generallerinin çözülmemiş Çeçen sorunuyla nasıl başa çıkacağını düşünüyorsunuz?
– Aldığımız bilgilere göre Rus generaller, üçüncü bir Çeçen askeri harekâtı için istekliler ve hazırlık yapıyorlar. Şimdiye kadar yapılanlar, Putin tarafından himaye edilen Kadirov’a dayanıyor. Mevcut siyasi tasarım, Putin’in himayesinde olan Kadirov’un üzerinden kurgulandı. Ancak ordu ve FSB subayları, Çeçen sorunu dışında her konuda Putin’i destekliyor. Putin’in, cumhuriyeti Kadirov’a vermesinden memnun olmadıklarını tekrar ediyorum.
– Bir savaş daha ne getirir? Bugün Rusya’da, ayrılıkçılıkla ilgili söylemlerde, ayrılıkçılığı söylemlerin tehlikeli olduğu yönünde popüler bir bakış açısı var. İnsanlar, “zihinsel olarak farklıyız” diye vurgulayarak, Çeçenlerle yakın durmaktan çekiniyorlar.
– Burada sana katılıyorum. Evet, gerçekten farklıyız. Çeçenler, eski demokratik temelleri olan bir halktır. Rusya, Kafkasya’ya yayılmaya başlamadan önce, Çeçenya’nın kanun önünde herkesin eşitliği ilkesine dayanan “demokratik” kurumları vardı. Örneğin İngiltere Lordlar Kamarası, aslında kadim Çeçen yönetim şekli olan Mehk-Khel’e benzer. Ve bu çerçevede, hepimiz feodal Rusya’nın nasıl olduğunu da biliyoruz! Rusya ile Çeçenya arasındaki asırlık çatışma bu yüzden. Bu hep böyleydi; Rusya, Çeçenya’nın bağımsızlığını tanıyıncaya kadar da böyle kalacak.
-Rus ordusu için Çeçenya, Çarlık döneminden beri bir sıçrama tahtasıdır. Tüm “seçkin” Rus generaller, kariyerlerini Çeçenya’da yapmışlardır. En azından son iki harekat böyleydi…
-Bu nedenle, “genç Rus ordusu” umutla vaktini bekliyor. Kendilerini başka yerlerde kanıtlayamazlar. Bu konuda kendilerine Suriye’de ve Ukrayna’da bile kendilerine “yardım” edildi. Onlar için küçük ve savunmasız Çeçenistan en uygun alandır.
-Bu vaktin gelmesinin beklentisi sadece Rusya’nın liderliğinde değil, medyadaki Çeçen karşıtı histerinin körüklediği Rus toplumunda da gözlemleniyor. Kadirov bugün günah keçisi yapılıyor. Tüm yayınlar Çeçenya hakkında yazılar yazıyor ama diğer bölgelerdeki yolsuzluk ve istismarlara göz yumuluyor!
-Basit bir örnek: Temizliği 51 milyon rubleye mal olan Kadirov’un konutuna sarıldılar. Ancak nedense kimse Kremlin’in ve Rusya’daki diğer idari binaların bakımı için ne kadar para harcandığını hesaplamadı. İdari binanın bakımı yasaldır, düzene uygundur ve bütçe fonları içerir çünkü; böylece de Kadirov’un konutu yolsuzluk olur ama diğerleri yolsuzluk olmaz!
– Sizi doğru anlıyor muyum; ordudan ilham alan, intikam için can atan, Kadirov karşıtı yayınlar mı?
– Onlar ilk savaşı başlatmak için Çeçenlere tavsiyeler vererek konuşmaya başladılar. Rusların yoksulluk ve yıkım sorunları ve diğer tüm sorunları, paralarını çaldıkları iddia edilen Çeçenlere atfedildi. Rus medyası, ekonominin gelişmesini engelleyen ama ortada var olmayan Çeçen mafyası hakkında da yazdı. Bugün kesin olarak biliniyor: Çeçen mafyasının yetkilileri olarak adlandırılan herkes özel servislerle işbirliği yaptı. Aynı “mafya” Ruslan Atlangeriev, KGB’nin (daha sonra FSB) serbest çalışan bir ajanıydı. Ve buna yüzlerce örnek verebilirim.
İkinci savaştan önce insanlar, Vahhabi ideolojisini teşvik etmek için Çeçenya’ya gönderildi. Rus özel servisleri insanları kaçırmaya başladı. Üç ORT gazetecisinin ortadan kayboluşunu hatırlayın; bugüne kadar kimse suçluların adlarını bulamadı ve güya bilmiyor. Oysa Çeçenya küçük bir cumhuriyettir ve orada er ya da geç her şey açığa çıkar. Ama bu konularda suçlular hiç ortaya çıkmadı.
İngilizlerin ve Yeni Zelandalıların kafalarının kesilerek öldürülmesi, baştan sona Rus özel servislerinin bir operasyonuydu. Rusya’da yaşanan her olumsuz olay, Çeçenya’ya atfedildi.
Bugün Kadirov bir Çeçen tavsiye notuna (Kadirov üzerinden birbirlerine uyarı gönderen, oyun kuran, plan yapanlarla ilgili) dönüştü. İddialara göre Ruslardan para çaldı. Rus özel servisleri, düşmanlıkların patlak vermesine zemin hazırlıyor. Bu, Putin döneminde olmayacak ama Putin de sonsuza dek durmayacak. Bununla birlikte, Rusya’da ancak generaller ve özel servisler ebedidir.
Kadirov, düşmanlarıyla birlikte aynı oyunu oynuyor gibi görünüyor ve rakiplerini tehdit ediyor (anlamayanlar anlayacak!), ünlülere akıllara durgunluk veren hediyeler sunuyor, bir hayvanat bahçesi işletiyor ve mümkün olan her şekilde para israf ediyor.
Navalny Vakfı, Putin’in arkadaşları hakkında toplu soruşturma yayınlıyor ve gerçekler şok edici çıkıyor; Kadirov’un asla hayal edemeyeceği büyüklükte bir hırsızlık! Ancak, internet kaynakları ve blog yazarları dışında neredeyse hiç kimse onlar hakkında bir şey yazmıyor.
Kadirov birçok şeyi yanlış anlayıştan dolayı yapıyor. Bunu, yaşına bağlı tecrübesizlik ve normal bir eğitim görememe eksikliği de etkiliyor. Tamamen objektif olmak gerekirse, o da yüzbinlerce Çeçen kadar bu haksız savaşların kurbanı. Rusya için rahatsız edici ve kontrol edilemeyen Ahmed Kadirov’un öldürülmesi ve ardından Ramzan’ın onun yerine atanması, Ruslar için aslında ihmalkârlığın en büyüğüdür.
Etnik temizlik
– Ramzan çok fazla konuşuluyor. Örneğin, Rosneft başkanı İgor Sechin’den çok daha aktif bir şekilde tartışılıyor.
– Çünkü o bir yabancı. Biz Çeçenler, Rusya ve Rus toplumu için asla “biz” olmayacağız. Yüksek Konsey Başkanı Ruslan Khasbulatov’u hatırlayın. Alexander Rutskoi ile birlikte mahkum edildi. Rutskoi daha sonra vali oldu ama Çeçen kökenli Hasbulatov’un, Devlet Duması’na girmesine bile izin verilmedi.
Aynı şey bugün Kadirov için de geçerli. Büyük Rus şovenizmi sürüyor, Kafkasyalılara (Western filmlerindeki) “yerliler” gibi davranılıyor. Sıradan insanlar için, kendi Sechin veya (Viktor) Zolotov’larını değil de yabancı bir Kadirov’u videolarda izlemek daha ilginç. Kendi insanlarının yaptığı yasadışı şeylerse normal gelmektedir. Netice olarak Ruslar, Çeçenleri tuvalet deliğine sokmaya söz veren Putin’in, Kadirov’un iyi yaşamasına izin vermesinden rahatsız.
– Rusları öldüren aynı Kadirov size cevap verecektir… Fotoğrafçı Ilya Varlamov’un blogunda “Çeçen olmayanların öldürülmesiyle Çeçenya topraklarında etnik temizlik gerçekleşti” diyor.
– Tamamen yalan ve propaganda! En başından beri, bu etnik temizlik denilen meseleyi araştırmak için bağımsız bir araştırma komisyonunun kurulmasını savunduk biz. Çeçenya’da Rus soykırımı yapılmadı. Savaşın başlamasıyla birlikte Çeçenistan’ı terk eden ama Rusya’ya yerleşmeyi başaramayan kaç tane Rus’un ilk savaştan sonra Çeçenya’ya geri döndüğünü biliyor musunuz?
Grozni’ye yapılan saldırı sırasında yaklaşık 50 bin Rusça konuşan insan öldürüldü ve bunlar çoğunlukla şehirde yaşıyorlardı. Doğal olarak, Rusya’nın Rusça konuşan nüfus içindeki askeri saldırganlığının kurbanları için Çeçenleri suçlamaya çalışıyor.
Kasım 1994’ten beri Çeçen Cumhuriyeti hükümetinin bir üyesiyim ve Çeçen Kabinesi’nin başkanıyım. Bu röportajda verdiğim bilgilerden ben sorumluyum. Çeçen İçkerya Cumhuriyeti topraklarında işlenen suçlarda herhangi bir uluslararası kuruluşla işbirliği yapmaya hazırız. Bu arada 23 Şubat 2018’de Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne dava açtık.
– Rus valilerin Kadirov’dan daha az çalmaları hususunda ısrar ediyorsunuz. Ancak buna itiraz edecekler. Çalıyorlar, ama öldürmüyorlar.
– Çeçenya’da kanunsuzluğun yaşandığı ve temizlik operasyonlarının yapıldığı günümüzde, insanlar Kadirov’dan kahraman diye bahsediyor. Sonrao Çeçenlere karşı mücadeleyi kişiselleştirdi, çünkü federallerin tarafına geçti. Kendisine ödül ve ünvanlar takdim edildi. Ama bu aşamada sona erdiğinde ve Kadirov, Çeçenleri (yakın çevresinden de olsa) savunmaya başladığında, Rus toplumunun baş düşmanı oldu.
Resmi verilere göre Rusya’dan 5 trilyon dolar “ihraç” edildi! Gerçekte ben miktarın iki katı olduğunu düşünüyorum. Rus rüşvetçi memurların aileleri yurtdışında yaşıyor, şato ve yat satın alıyor vs. Ancak Kadirov’u, evini temizlettiği için eleştirenler bu konuda sessiz kalıyor. Çünkü Çeçen Ramzan’ın aksine, onlar Rus.
Çeçenya’da insan hakları
– Çeçenya’da insan hakları ihlal ediliyor mu yoksa hepsi Kadirov’un yabancı olduğuna inananların kurgusu mu?
– Tabii ki öyleler! Rusya genelinde olduğu gibi. Cumhuriyet, Rusya’nın yetkisi altındayken Çeçenya’da haklar ihlal edilecek. Çeçenler ise yarar sağlamak için değil, yükselen refah adasını yok etmek için zorla Rusya Federasyonu’na sürüklendi. 1991’den 1993’e kadar Çeçenya, ekonomik ablukaya rağmen istikrarlı bir şekilde gelişti. Rusya’nın dört bir yanından Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri, otobüsler endüstriyel mallar ve ürünler için Çeçenya’ya geliyordu.
– Ama tüm Rusya için durum böyle görünmüyor. AGİT bir rapor hazırladı ve belgede özellikle eşcinsellere yapılan zulüm kınanıyor.
– FSB ajanları, Çeçenya’da yeni bir provokasyon düzenledi. Kafkasyalıların, geleneklerimizi çiğneyenlere (homoseksüellere) nasıl tepki verdiklerini bilerek, Grozni’de ve Kuzey Kafkasya’nın diğer şehirlerinde, eşcinsellerin gurur(!) yürüyüşlerinin düzenleneceği bilgisini verdiler. BM, AGİT ve Avrupa Konseyi, bu konuda Çeçenya ile ilgili bir kararı kabul etti. Tüm uluslararası kuruluşlar Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı’ndan burada düzeni yeniden tesis etmesini talep ediyor. Ayrıca Rus insan hakları aktivistleri ve muhalifler de Putin’e sesleniyor. Sırayla birkaç kez Rusça olarak deneyimledik. Kadirov karşıtı kampanya, Rusya’nın ellerini çözmek ve Çeçenya’da savaş başlatmak için yapılıyor.
– Yine de açıklığa kavuşturmalıyım: Çeçenya’da gayler ve lezbiyenler baskı görüyor değil mi?
– Bilmiyorum, soruşturma yapmadım. Ama bir şey söyleyebilirim – önümüzdeki 100 yıl içinde Kuzey Kafkasya’da eşcinsel gurur geçit törenleri olmayacak. Kafkasyalıların tarihini ve zihniyetini bilerek, sizi temin ederim ki önümüzdeki 100 yıl içinde bu fenomenin LGBT orada meşruiyet kazanmayacaktır.
Yazan 
