Kuzey Kafkasya Meselesinin Temel Stratejileri (1)
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan “spontan bağımsızlık kazanma” furyasından Kuzey Kafkasya yararlanamadı, daha doğrusu hakkı olan bağımsızlığına kavuşamadı. Ülkede, Sovyet Rusya tarafından dil farklılıklarına göre oluşturulan özerk cumhuriyetlerden Çeçenistan tek yanlı olarak istiklalini ilan etti, diğerleri ise konumlarını “egemen cumhuriyet” statüsüne yükseltmekle iktifa ettiler. Güçleri ve hazırlıkları ancak bu kadarına yetişebildi. Çeçenistan’ın tanınmayan bağımsızlığı üç yıl sürdü. Sonunda Rusya Federasyonu, askeri güç kullanarak Çeçenistan’ı işgal etti. 11 Aralık 1994’ten beri Çeçenlerin verdikleri ölüm-kalım savaşı, Kuzey Kafkasya’yı giderek dünyanın birinci derecede sorunlu bölgesi haline getirdi. Biz bu yazımızda, Kuzey Kafkasya Meselesi’nin temel stratejilerini ana hatlarıyla işlemeye çalışacağız. Önce müşterek kavramlar izah edilecek, sonra da Kuzey Kafkasya’nın ülkesiyle, ulusuyla bölünmez bir bütün olduğu ortaya konulacaktır. Bilahare, Kafkas Ulusu’nun bağımsızlık mücadelesinde izleyeceği esaslar formüle edilecektir.
ÖNCE MÜŞTEREK TEMEL KAVRAMLARDA BİRLİK
ULUS KAVRAMI: Bağımsız devlet kurma iddiasında bulunan bir ulusun, her şeyden önce milli adı, milli toprağı ve milli birlik şuuru olmalı ve bu olgular, diğer uluslar ve milletler tarafından bilinmelidir. Bunun da asgari şartı “kendini tanıtma” dır.
Bin yıllardan beri Kuzey Kafkasya’da yaşayan halkların ulus adı “Kafkaslı” veya “Kafkas Ulusu” dur. “Çerkes” kavramı yaygın olarak kullanılmakla beraber, birleştirici değildir, daha ziyade belli bir “uruklar grubunu” çağrıştırır. Bu uruklar da Adigeler, Kaberdeyler ve Ubıhlar’dan ibarettir. Öte yandan “Kafkas” sözcüğünün sinonimi yoktur. Buna karşılık “Adige” sözcüğü çok kere “Çerkes” sözcüğünün karşılığı olarak da kullanılmaktadır.
Kadim zamanlardan beri Kuzey kafkasya’da yaşayan Çeçenler, Avarlar, Lezgiler, Kumuklar, Gazi Kumuklar, Osetler (Alanlar), Karaçaylar, Çerkesler ve Abazalar “Kafkas Ulusu” nu yahut “Kafkaslı” adı verilen ulusu meydana getiren boylardır. Tıpkı Oğuzlar, Özbekler, Kazaklılar, Kırgızlar, Tatarlar ve Uygurların “Türk Milleti” ni husule getirmeleri gibi. Keza Bavyeralılar, Saksonyalılar, Şilezvigler, Prusyalılar, Vestfalyalılar, Südetlerin vs. başlıbaşına ulus olmayıp “Alman Ulusu” nu meydana getiren uruklar olduğu gibi. Binaenaleyh, “Kafkas Ulusu” veya “Kafkaslı” denildiği zaman, Kuzey Kafkasya boylarının birleşerek husule getirdikleri “ulus” anlaşılmalıdır.
Güney Kafkasya ulusları, öteden beri “Gürcü, Azeri ve Ermeni” ulus adlarını benimsedikleri için “Kafkaslı” ve “Kafkas Ulusu” tabirlerini kullanmazlar. Rus işgaliyle birlikte gelişen kolonizasyona bağlı unsurların da isimleri bellidir: Ukraynalılar, Kazaklar, Ruslar. Bu itibarla “Kafkaslı” veya “Kafkas Ulusu” terimleri, münhasıran Kuzey kafkasya’da yaşayan ve aynı kökten gelen urukların müşterek “ulus adı” nı ifade eder.
“Kafkaslı” ve “Kafkas Ulusu” tabirleri yerleşerek yaygın biçimde kullanılmaya başlandıktan sonra, “Kafkas” sözcüğünün ulus adı haline gelmesi uzun zaman almayacaktır. Tıpkı Türk, Alman, Amerikan, Çin, Rus, Arap gibi. Zaten “Kafkaslı” sözcüğünün somut anlamı “Kafkasya’ya mensup” , “Kafkasya menşeli” demektir.
Durum böyle olunca, hem Kuzey Kafkasya’da yaşayan kafkaslıların hem de muhacerette yaşayan Kafkaslıların, başta aydınlar olmak üzere bu birleştirici ulus adını, yani “Kafkaslı” tabirini kullanmaları gerekmektedir. Konuşmalarda, sohbetlerde, yazılarda, sanat eserlerinde, çeşitli konular içeren kitaplarda, dergilerde vs. keza bu hususa azami dikkat gösterilmelidir.
VATAN KAVRAMI: Bağımsız devlet olma iddiasında bulunan bir ulusun, sınırları belli bir yurdu, toprağı olmalıdır. Kafkas Ulusu‘nun kadim vatanı, Kuzey Kafkasya‘dır. Dağıstan, Çeçenistan, Kabardey-Balkar, Osetya, Karaçay-Çerkes, Adigey ve Abhazya adı verilen yurtlar, Kuzey Kafkasya Ülkesi‘nin bölgeleridir, aynı zamanda Kuzey Kafkasya uruklarının yoğun olarak yaşadıkları yerleri ifade eder. Bütün bu yurt parçaları birleşerek Kafkas Ulusu‘nun kadim vatanını meydana getirirler. Bu vatanın coğrafi adı Kuzey Kafkasya’dır. Zaman içerisinde “Kuzey” sıfatının atılacağı ve “Kafkasya” sözcüğünün münhasıran “Kafkas ulusunun vatanı” anlamına geleceği muhakkaktır. Güney Kafkasya ulusları “Kafkasya” sözcüğünü zaten “vatan” anlamında kullanmıyorlar. Coğrafi anlamda “kuzey-güney” sıfatlarının kullanılmasında bir sakınca olmadığı gibi, bunda zaruret te vardır.
Gelecekte ulusal birlik sağlanır ve bağımsızlık elde edilirse, kurulacak devletin adı şüphesiz “Birleşik Kafkasya Cumhuriyeti” (BKC) olacaktır.
O halde, Anavatan’da ve muhacerette yaşayan Kafkaslıların, “vatan” anlamında “Kafkasya” terimini kullanmaları ve onu günlük hayatlarıyla özdeşleştirmeleri gerekmektedir. Coğrafyadan vatana ulaşmanın başka yolu da yoktur.
VATANIN SINIRLARI: Devlet, milletin organize olmuş halidir. Her bağımsız devletin belli sınırları olduğu gibi, müstakbel BKC’nin de belli sınırları olacaktır. Ancak bu hususta kesin hükümlere varmak kolay değildir. Dünyaca kabul edilmiş BKC kurulurken, sınırları da çizilecektir. Biz burada, Kuzey Kafkasya’nın coğrafi konumunu ve sınırlarını ifade etmekle yetineceğiz. (Devam edecek)
Yılmaz NEVRUZ
Birleşik Kafkasya Dergisi’nin 1995-96 yılı 5’inci sayısından iktibas edilmiştir.
Yazan 
