50 Devlet Kuran Örgüt

Kuşçubaşı Eşref

Osmanlı İmparatorluğu’nun son on yılına imza atan örgütlerden biri Teşkilat-ı Mahsusa’dır. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin en seçkin fedai ve eylemcileri tarafından kurulan gizli örgüt, Meşrutiyet’in ilanında önemli bir rol oynamakla kalmadı, aynı zamanda İtalyanlar tarafından işgal edilen Libya’da, Balkanlarda ve Birinci Dünya Savaşı’nda inanılmaz bir direniş ve kahramanlık örneği sergiledi. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yer altı faaliyetlerinde pişmiş olan eylemcilerden teşkil edilen “Özel Teşkilat” 1913′deki Babıali Baskını’nda da önemli rol oynadı. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin iktidar olmasıyla resmileşen ve uluslar arası nitelik de kazanan Teşkilat-ı Mahsusa, Hint kıtasından Afrika’ya, Orta Doğu’dan Balkanlara, Arap Yarımadası’ndan Orta Asya’ya uzanan İslam dünyasını Osmanlı etrafında birleştirmeyi amaçlıyordu. Teşkilat-ı Mahsusa’cılara göre Teşkilat, tanıdık bildik bir gizli servis, bir ajanlar topluluğu değildi. Onlar bir dava etrafında bir araya gelen, güçlerini ve yeteneklerini bu çerçevede birleştiren idealistlerdi. Onların tek gayesi imparatorluğu ayakta tutmaktı. Hangi etnik kökene ve dine mensup olursa olsun, imparatorluk sınırları içinde herkese yer vardı. Sömürge altında yaşayan Müslüman halklar kendi istiklallerini kazanmalı ve kardeş ülkelerle dayanışma içinde olmalıydı.

ÖRTÜLÜ ÖDENEKTEN BESLENDİ

Gizli Teşkilat’ın giderleri Harbiye Nezareti’nden ve örtülü ödenekten karşılanıyordu. Teşkilat’ın adı resmi olarak Umur-ı Şarkiye Dairesi’dir. Merkezi, Nuri Osmaniye Caddesi, Şeref Sokak’ta, Tasvir-i Efkar gazetesinin karşısındaki bir binadaydı. Harbiye Nezareti’ne bağlı olarak kurulan teşkilat, İttihat ve Terakki’nin Meşrutiyet öncesi yer altı çalışmalarının bir ürünü, hatta devamıydı. Kara Kemal’den Yenibahçeli Nail’e, Kuşçubaşı Eşref’ten Süleyman Askeri’ye, Yakup Cemil’den Ömer Naci’ye kadar, Cemiyet’in pek çok ünlü fedaisi daha sonra Teşkilat-ı Mahsusa’da yer aldı.

30 BİN ELEMANI VARDI

Teşkilat-ı Mahsusa üzerine çok önemli bir çalışma yapan Amerikalı araştırmacı Dr. Philip Stoddard’un elde ettiği bilgilere göre, Teşkilat’ın Hilal olarak adlandırılan İslam dünyasının her yerinde faaliyet gösteren 30 bini aşan mensubu vardı. Resmi yazışmalarda “Hafi Teşkilat” olarak da zikredilen Teşkilat-ı Mahsusa’nın en dikkat çekici yanlarından biri de ideolojik söylemleriydi. İttihat ve Terakki, Trablusgarp Harbi’nden sonra Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılmasını önleyecek tek çare olarak İttihad-ı İslam projesini devreye soktu. Bu proje kapsamında, başta İngiltere olmak üzere Fransız, Hollanda, Rus ve İtalyan sömürgesi altında yaşayan Müslüman ülkelerde İslam İhtilal Komiteleri kuruluyordu. Teşkilat-ı Mahsusa içinde çeşitli etnik kökenlere sahip idealist subayların yanı sıra yüzlerce aydın, şeyh ve din adamı yer alıyordu.

HER ŞEY OSMANLI’YI KORUMAK İÇİN

Teşkilat-ı Mahsusa’nın yapısı Osmanlı’nın etnik yapısını içinde barındırıyordu. Hepsinin ortak gayesi, imparatorluğu ayakta tutabilmekti. Kafkas kökenli Kuşçubaşı Eşref, Teşkilat’çıların bu yapısına dikkat çekerek, “Ben ne Dağıstan rüyalarını gören bir Çerkes, ne Arap, ne de Rum’dum; ben Türkçe konuşan Müslüman bir Osmanlıydım” diyordu. Fuat Bulca da, Teşkilat-ı Mahsusa’nın esas vazifesinin imparatorluğun ayakta kalabilmesi için bağlanılmış olan büyük davaları gerçekleştirecek şahsiyetleri teşkilatlandırmak olduğunu belirterek şöyle diyordu: “Türk İstiklal Savaşı ile ilk fiili neticesini veren, II. Dünya Harbi nihayetinde ise bütün dünyaya yayılan ve sayısı elliyi geçen müstakil devlet kurdurmuş olan milli uyanışların fikri oluşunda, bizim Teşkilat-ı Mahsusamız’ın büyük himmeti vardır.”

ESKİ CUMHURBAŞKANI CELAL BAYAR’DA TEŞKİLAT’IN ADAMI

Ülke ekonomisinin millileştirilmesi de Teşkilat’ın ilgi alanı içindeydi. İstanbul’da Kara Kemal Bey, bu amaçla esnafı örgütlemiş, yerli sermayeye dayanan şirketler kurdurdu. Celal Bayar, Teşkilatı Mahsusa’nın İzmir şubesindeydi. Başlıca görevi Teşkilat ve Parti arasındaki iletişimi sağlamak, yanı sıra İzmir ekonomisini Türkleştirmekti. Kara Kemal ve Celal Bayar Teşkilat-ı Mahsusa’nın Ticariye grubundaydı. Üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar “Ben de Yazdım” isimli hatıratında Kuşçubaşı Eşref’in gönderdiği bir özel dosyada yer alan bilgilere yer verdi. Buna göre Teşkilat-ı Mahsusa, 1913′te Batı Trakya Hükümeti’ne son verildikten sonra yeniden ikinci defa ve Enver Paşa’nın emriyle kuruldu. Dosyada Eşref Bey, şunları belirtiyordu: “Gelelim yeni Teşkilat-ı Mahsusa’mıza. Enver’in emrinde bir kurul ve Süleyman Askeri reis, ordudan subaylar, hükümet ricalinden yetkili bazı kişiler, yabancı Müslüman memleketlerinden Hilafet’e bağlı zevattan tanınmış ulema, tanınmış siyasi, milliyetçi ve memleketin kurtulması uğrunda çalışan kimselerle memleketleri için de hidematiyle kendini göstermiş, teferrüt etmiş olanlardan kurulu.”
Eşref Bey’in verdiği listede önemli isimler vardı. Örneğin Hindistan’dan Muhammed ve Şevket Ali kardeşler, Sih-Ghadr Partisi’nin lideri Dar Hayal bile Teşkilat’la ilişkilidir. Eşref Bey bazı isimleri açıklamıyordu. Halihazırda bu zatlar önemli mevkileri işgal ediyorlardı.

KAYBEDECEK HİÇ BİR ŞEYİMİZ YOKTU

Teşkilat-ı Mahsusa’nın efsanevi şeflerinden Eşref Bey, işin en başından beri içindeydi. Teşkilat zaten büyük ölçüde Eşref Bey’in deneyimlerinden yararlandı. Kendisi Teşkilat-ı Mahsusacı’ların ruh yapısını ise şöyle anlatır: “Birer eski tüfekti bu adamlar kendilerini vazifeye, vatan hizmetine adamış, ucuz kahramanlıklara, süslü lakırdılara ve sahte tavırlara yüz vermeyen samimi, gerçek vatanseverlerdi. Onların vatanseverliği derin ve içten yaşanan bir duyguydu.(…) Kaybedecek hiçbir şeyimiz yoktu. Davamızın haklı bir dava olduğuna inanmıştık. Sonunda kazanamayacak oluşumuzu göz ardı etmek gayreti içindeydik. Etrafımızdaki dünya yıkılıp gitmeden hiç olmazsa birkaç tane daha küçük zafer elde edebiliriz diye düşünüyorduk.”

ENVER PAŞA’NIN TALİMATIYLA KURULDU

Enver Paşa

Teşkilat-ı Mahsusa resmi olarak 1913′te Enver Paşa tarafından kuruldu. İlk başkanı Süleyman Askeri, İkinci Başkanı Ali Başhampa, son başkanı Hüsamettin Ertürk’tür. Esasında Teşkilat, büyük ölçüde Kuşçubaşı Eşref’in eseriydi. Teşkilat-ı Mahsusa ismini öneren veteriner Rasim Bey’di. Kuşçubaşı Eşref’in de katıldığı bir toplantıda Rasim Bey, “Bu hareket, kendisine has bir teşkilata dayanıyor. Gayesi kadar, ona katılabilmenin şartları da belirli vasıflar ister. Öyle ki başka düşünce ve fikirde olanların bu düzen içinde barınabilmeleri imkansızdır. Bu lalettayin bir hürriyet mücadelesi de değildir. En tehlikeli sahalarda ve anlarda icab eden tedbirleri kendi şuuru ile benimseyen, mutlak müsavatın hakim olduğu, politikadan uzak bir vatan hareketidir. Bence ona en uygun isim Teşkilat-ı Mahsusa’dır” diyordu, Teşkilat kısa sürede benimsendi. Cemal Kutay’ın “Lawrence’a Karşı Kuşçubaşı” adlı kitabında yer aldığına göre Şam’da kolağası olan Mustafa Kemal, Kuşçubaşı Selim Sami’yi sahte bir mürur tezkeresi ile teşkilat yapmak için İzmir’e gönderirken, yazdığı tavsiye mektubunda “Bizim Teşkilat-ı Mahsusa için…” diyordu.

Abdullah MURADOĞLU

 

Yazan Editör - Şub 24 2017. Kategori İktibas, Türk İslam. Bu yazıya yapılan yorumları takip edebilirsiniz RSS 2.0. Bu yazıya yorum yapabilir ve geri izlemede bulunabilirsiniz

Yorum yaz

Göndermeden önce alttaki eksik işlemi tamamlayınız. *

Ebed Bizimdir - Kuzey Kafkasya bölgesi ağırlıklı olarak, Türk-İslam coğrafyasından özel haberler, yorumlar ve makaleler.